Birinci Baskı / Ankara- Ocak 2017 

            İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER 3

ÖNSÖZ          14

BİRİNCİ BÖLÜM BİLİRKİŞİLİK         15

1          BİLİRKİŞİLİK VE TEMEL KAVRAMLAR      16

1.1       Bilirkişilik        16

1.1.1    Bilirkişiliğin Tanımı     16

1.1.2    Bilirkişiliğin Hukuki Niteliği     16

1.1.3    Bilirkişiliğin Görev Alanı         16

1.1.3.1 Bilirkişilik Temel İlkeleri         17

1.1.3.2 Bilirkişiliğe Kabul Şartları       18

1.1.3.3 Bilirkişiliğe başvuru, seçilme usulü ve sicile kayıt    19

1.1.3.4 Bilirkişilerin Denetim ve İncelenmesi 19

1.1.3.5 Usul Kanunlarına Göre Sorumluluk Hükümleri        20

1.1.3.6 Cezai Sorumluluklar  22

İKİNCİ BÖLÜM MADDİ TAZMİNAT  23

2          İDARİ YARGIDA MADDİ TAZMİNAT           24

2.1       Genel  24

2.2       İdarenin Sorumluluğu 25

2.3       Hizmet Kusuru           26

2.3.1    Hizmetin Kötü İşlemesi          27

2.3.2    Hizmetin Geç İşlemesi           27

2.3.3    Hizmetin Hiç İşlememesi       27

2.3.4    Hizmet Kusuruna İlişkin Diğer Hususlar       27

2.3.4.1 Kanıt sorunu   27

2.3.4.2 Kişisel kusur ile hizmet kusurunun ayrılması           28

2.4       Kusursuz Sorumluluk 29

2.4.1    Kusursuz Sorumluluğun Dayandığı İlkeler   30

2.4.1.1 Risk ilkesi       30

2.4.1.2 Kamu yükümlülükleri karşısında eşitlik ilkesi           32

2.5       İdarenin Sorumluluğunu Gerektiren Zarar    32

2.5.1    Zararın Nitelikleri       32

2.5.1.1 Zarar kesin ve gerçekleşmiş olmalıdır          32

2.5.1.2 Zarar belli kişileri etkileyecek şekilde özel olmalıdır 33

2.5.1.3 Zarar maddi ya da manevi olabilir     33

2.5.2    Zarar Sonucu İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Nedenler      34

2.5.2.1 Zorlayıcı nedenler- Mücbir sebepler- Önlenemeyen haller   34

2.5.2.2 Beklenmeyen durumlar         34

2.5.3    Zarara Uğrayanın Kusuru – Müterafik Kusur            34

2.5.4    Üçüncü Kişinin Kusuru          35

3          ADLİ YARGIDA MADDİ TAZMİNAT 36

3.1       İnsanın Şahıs Varlığı Zararlarının Dört Unsuru        36

3.2       Maddi Tazminat Hesabının Konusunu Oluşturan Zararlar           36

3.2.1    Bedensel Bütünlük Zararı      36

3.2.2    Destekten Yoksun Kalma Zararı       36

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MADDİ TAZMİNAT HESABI      37

4          Hesaplamaya Başlamadan Önce      38

4.1       Tazminat Hesabında Genel Kriterler 38

4.1.1    Yerleşik yüksek yargı kıstas ve kararları varken bunlara uyulur  38

4.1.2    Zarar başlangıç tarihi olay tarihidir    38

4.1.3    Gerçek değerler varken varsayımsal değerlerle hesaplama yapılmaz  38

4.1.4    Tazminat hesabı zarar görenin muhtemel yaşam sonuna kadar yapılır  38

4.1.5    Borçlar Kanunu Madde 55 kıstası     39

4.1.6    Dul ve yetim aylıkları 39

4.1.7    Gerçekleşen zarara faiz eklenir        39

4.1.8    Gerçekleşecek zarara peşin değer indirimi yapılır   39

4.1.9    Gerçekleşecek zararın her yıl %10 artacağı kabul edilir            39

4.1.10  Tazminat hesabında tüm hesaplamalar rapor tarihine getirilerek yapılır         39

4.2       Dosya İncelemesi ve Dosyadan Toplanması Gereken Bilgiler 40

4.2.1    Dava Dilekçesi.          40

4.2.2    Cevap Dilekçesi         41

4.2.3    Adli Tıp Raporu          41

4.2.4    Kusur Raporu 41

4.2.5    Olay Nedeniyle Davacı Tarafın Elde Ettiği Gelirler (Yarar) 41

4.3       Toplanan Bilgilerin Kaydedilmesi      41

5          HESAPLAMAYA GİRİŞ         42

5.1       Maddi Tazminat Hesaplama Bileşenleri       42

5.1.1    Zarar Sürelerinin Belirlenmesi           42

5.1.2    Tazminatın Parasal Değerinin Belirlenmesi 42

5.1.3    Destek Pay Oranları  43

5.1.4    Hesaplamada Kullanılacak Tablolar 43

5.1.4.1 PMF 1931 Fransız Yaşam (Mortalite) Tablosu         43

5.1.4.2 Dul Eşin Evlenme Olasılığı Tablosu  44

5.1.4.3 Asgari Ücret Değerleri Tabloları        45

5.2       Yaş Hesabı     46

5.3       Zararın Zamansal Çözümlemesi       48

5.4       Yarar Konusu 49

5.5       Muhtemel Yaşam Sonu Hesabı        50

6          BEDENSEL BÜTÜNLÜĞE VERİLEN ZARARLAR  52

6.1       Zarar Hesabı Yapılması        53

6.1.1    Zararın Zamansal Çözümlemesi       53

6.1.2    İşlemiş (işleyen) Dönem Hesabı       55

6.1.3    İşleyecek Dönem Hesabı      59

6.1.4    Yaşlılık Dönemi (Pasif Dönem) Hesabı        61

6.1.5    Zararın Birleştirilmesi 62

6.2       Yarar Kavramı ve Bileşenleri 62

6.3       Denkleştirme Nedir? Nasıl Yapılır?   65

6.4       Bilirkişi Raporunun Tanzim Edilmesi 67

7          DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARLARI         68

7.1       Destek Kavramı         69

7.2       Desteğin Hukuki Niteliği        69

7.3       Destekten Yoksunluk Şartları            70

7.3.1    Bakım Gücü   70

7.3.2    Bakım İhtiyacı 70

7.4       Hak Sahiplerinin Belirlenmesi           70

7.4.1    Desteğin Eşi   71

7.4.2    Desteğin Çocukları    71

7.4.3    Desteğin Anne Babası           71

7.4.4    Desteğin Kardeşleri   71

7.4.5    Desteğin Nişanlısı      72

7.4.6    Destek ile Yasal (Resmi) Nikah Olmadan Birlikte Yaşayan         72

7.4.7    Üçüncü Kişiler 72

7.5       Gelirin Belirlenmesi    72

7.5.1    Fiili Destek Durumunda Gelirin Belirlenmesi 73

7.5.2    Farazi Destek Durumunda Gelirin Belirlenmesi       73

7.5.3    Desteğin Gelirinin Yıllara Sâri Olarak Artışı 74

7.6       Destek Pay Oranları  74

7.6.1    Yüzde Esasına Göre Destek Pay Oranı Dağılımı Yapılması       74

7.6.2    Pay Esasına Göre Destek Pay Oranı Dağılımı Yapılması       75

7.7       Destek Süreleri          75

7.8       Zarardan İndirim Oranlarının Belirlenmesi   78

7.8.1    Dul Eşin Tekrar Evlenme İhtimali      78

7.8.2    Yetiştirme Masrafları  79

7.9       DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARAR HESABININ YAPILMASI    79

7.10     Zararın Zamansal Çözümlemesi       80

7.10.1  İşlemiş (İşleyen) Dönem Hesabı       87

7.10.2  İşleyecek Dönem Hesabı      89

7.10.3  Emeklilik (Yaşlılık) Dönemi (Pasif Dönem) Hesabı  92

7.10.4  Zararın Birleştirilmesi 93

7.11     Bilirkişi Raporunun Tanzim Edilmesi 96

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İŞÇİLİK ALACAKLARI HESABI       98

8          İş Akdinden Doğan Alacak Davaları 99

8.1       Ücret   99

8.1.1    Giydirilmiş Ücret         99

8.1.1.1 İkramiye          100

8.1.1.2 İlave tediye     100

8.1.1.3 Prim    101

8.1.1.4 Sosyal Yardım Ödemeleri     101

8.1.2    Giydirilmiş Ücret Örnek Hesabı         101

8.2       Kıdem Tazminatı        102

8.2.1    Tanımı 102

8.2.2    Kanuni Dayanak        102

8.2.3    Koşulları         103

8.2.4    Faiz Uygulaması        104

8.2.5    Kıdem Tazminatı Tavan Hesabı (2016 Temmuz Örnek Hesaplama)    104

8.2.6    İşe iade davalarında iş akdinin "geçerli” sebeple feshedildiğinin mahkemelerce kabulü, kıdem tazminatı talebini ortadan kaldırmaz. Neden?   104

8.2.7    Kıdem Tazminatı Hesabı       105

8.2.7.1 Kıdem tazminatına esas sürenin (İşçinin Çalışma süresinin) bulunması; 105

8.2.7.2 Kıdem Tazminatına Dahil Edilecek Şekilde Birleştirilmesi Gereken Çalışmalar    106

8.2.7.3 Aşan rapor süresi hesabı       106

8.2.8    Kıdem Tazminatına Esas Ücretin Bulunması           106

8.2.9    Kıdem Tazminatı Hesabı       106

8.3       İhbar Tazminatı          107

8.3.1    Tanımı 107

8.3.2    Oluşmayacağı durumlar        107

8.3.3    İhbar süreleri (İş Kanunu Md.17)      107

8.3.3.1 Belirsiz süreli iş sözleşmesi;  107

8.3.4    İhbar Tazminatı Hesabı         108

8.3.5    Faiz Uygulaması        108

8.4       Kötüniyet Tazminatı   108

8.4.1    Tanımı 108

8.4.2    Hangi Hallerin Kötüniyet Feshi Olduğu         109

8.4.3    Hesaplanması 109

8.4.4    Faiz Uygulaması        110

8.5       Sendikal Tazminat Alacağı    110

8.5.1    Tanımı 110

8.5.2    Hesaplanması 111

8.6       Haksız Fesih Tazminatı         111

8.6.1    Tanımı 111

8.6.2    Hesaplanması 111

8.7       Ayrımcılık Tazminatı  112

8.7.1    Tanımı 112

8.7.2    Hesaplanması 112

8.8       Yıllık İzin Ücreti Alacağı         112

8.8.1    Tanımı (İş Kanunu Md. 59)    112

8.8.2    Özellikleri       112

8.8.3    İspat Yükümlülüğü     113

8.8.4    Yıllık İzin Ücret Alacağına Esas Ücret          113

8.8.5    Yıllık İzin Süreleri       113

8.8.6    Yıllık İzin Süresi Hesabı        113

8.9       Hafta Tatili Ücreti       115

8.9.1    Tanımı 115

8.9.2    Hesabı 115

8.10     Fazla Çalışma Ücreti Alacağı            116

8.10.1  Fazla Çalışma Sayılan Haller (İş Kanunu Md. 41)   116

8.10.2  Fazla Çalışma Ücretinin Diğer Özellikleri     116

8.10.3  İspat Yükü      117

8.10.4  Fazla Süreli Çalışma 117

8.10.5  Fazla Çalışma Süresi Alacağı Hesabı          118

8.10.6  Prim Karşılığı Çalışanların fazla çalışma ücreti alacağı hesabı 119

8.10.7  Haftalık 45 saati geçen fazla çalışma ücreti hesabı 119

8.10.8  Günlük olarak yapılan fazla çalışmalarda fazla çalışma süresi hesabı  120

8.10.9  Hem haftalık çalışma saati ve hem de günlük çalışma saatleri aşılacak şekilde çalışılmışsa hesaplanması            120

8.10.10            Hesaplama dikkat edilecek hususlar 120

BEŞİNCİ BÖLÜM DİĞER MADDİ TAZMİNAT HUSUSLARI            122

9          DEMOKRASİ ŞEHİT VE GAZİLERİMİZE SAĞLANAN MADDİ YARAR VE HAKLAR 123

9.1       Sağlanan Maddi Yararlar:      123

9.1.1    Şehitlerin Yakınları ile Gazilere Vazife Malullüğü Aylığı Bağlanması    123

9.1.2    Nakdi Tazminat Ödemesi      124

9.1.3    Ek Tazminat veya Emekli İkramiyesi 124

9.1.4    Bakıcı Ücreti   125

9.1.5    Ek Ödeme (Eski Tütün İkramiyesi) ve Eğitim Öğretim Yardımı           125

9.1.5.1 Eğitim Öğretim Yardımı: Şehit ve gazilerimizin çocuklarına     125

9.1.5.2 Ek Ödeme: Şehit yakınları ve gazilerimize, 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu (mülga) Ek Md. 79 gereği 2017 yılı ilk üç ayı içinde yıllık bir defa olarak      125

9.2       Sağlanan Haklar:       126

9.2.1    İstihdam Hakkı           126

9.2.2    Sağlık Yardımı           126

9.3       Sağlanan Diğer Haklar          126

9.3.1    Faizsiz konut kredisi: 126

9.3.2    Ücretsiz seyahat hakkı:         126

9.3.3    Elektrik ve su indirimi:           127

10        TERÖRLE MÜCADELE SONUCUNDA BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜ ZARAR UĞRAYAN VAZİFE MALULLERİNE VE HAYATINI KAYBEDENLERİN DESTEĞİNDEN YOKSUN KALANLARA SAĞLANAN MADDİ VE SOSYAL HAKLAR  128

10.1     Kimleri Kapsıyor:        128

10.2     Vazife Malullerine Sağlanan Maddi ve Sosyal Haklardan Maddi Tazminat Hesabında Yarar Olarak Kabul Edilenler Nelerdir?     128

10.2.1  Nakdi Tazminat          128

10.2.2  Vazife Malulü Aylığı   129

10.2.3  Harp Malulü Aylığı     130

10.2.4  Emsal Aylığı   131

10.2.5  Emekli İkramiyesi       131

10.2.6  Ek Ödeme      131

10.2.7  Kamu Konutlarından Yararlanma ve Kira Bedelinin Devlet Tarafından Ödenmesi 132

10.3     Vazife Malullerine Sağlanan Maddi ve Sosyal Haklardan Maddi Tazminat Hesabında Yarar Olarak Kabul Edilmeyenler  132

10.3.1  Bakıcı Ücreti   132

ALTINCI BÖLÜM YARGI KARAR ÖRNEKLERİ      154

11        Danıştay Maddi Tazminat Örnek Kararları   155

11.1     Danıştay Maddi Tazminat Hesabı Yöntemine İlişkin Kapsamlı Karar Örneği          155

11.2     Hizmet Kusuru           164

11.2.1  Hizmet Kusuru Tasnifine İlişkin Yargı Karar Örneği 164

11.2.2  Hizmetin Kötü İşlemesine İlişkin Yargı Kararlar Örnekleri:        164

11.2.3  Hizmetin Geç İşlemesine ilişkin yargı kararlar örnekleri:            168

11.2.4  Hizmetin Hiç İşlememesine İlişkin Yargı Kararlar Örnekleri:        169

11.3     Risk İlkesi       169

11.4     Kamu Yükümlülükleri Karşısında Eşitlik İlkesi          171

11.5     İdarenin Ajanının Eylem ve İşleminden Sorumlu Olması; Islah Talebi Kabulü, Maddi Tazminat Miktarının Belirlenmesi;            172

11.6     Üçüncü Kişinin Kusuru          175

11.7     Islah Edilen Miktarın Faiz Başlangıç Tarihi  176

11.8     3713 Sayılı K. Md. 21 uyarınca aylık bağlananların (emsal aylık), aktif ve pasif dönemde zararlarının olmayacağı gerekçesiyle açılan maddi tazminat davasının reddi           177

11.9     Efor Kaybı Hesabı Yapılabilmesi İçin davacının aldığı aylıktan daha düşük bir aylıkla görevine devam ediyor olması gerekir 178

11.10   İdarenin İş Sağlığı Yönünden Gerekli Denetimi Yapmaması Nedeniyle Sorumlu Olması       181

12        Destekten Yoksun Kalma Dava Karar Örnekleri:     191

12.1     Destek Kavramı         191

12.2     Destek Süresi, Desteğin Bakım Gücü          194

12.3     Gelir Hesabı   194

12.3.1  Desteğin Gelirinin Belirlenmesi         200

12.3.2  Bekar Olan Desteğin Gelirinin hesabı           203

12.3.3  Desteğin Ev Hanımı Olması  204

12.3.4  Pasif Dönem Hesabı  204

12.4     Hak Sahiplerinin Durumu      206

12.4.1  Destek Payları Dağılımı         206

12.4.2  Dul ve Yetim Aylığı    207

12.4.3  Hak Sahibi Eşin Durumu       209

12.4.3.1           Yaşlı Eşin Desteklik Durumu 209

12.4.3.2           Önceden Boşanmış Eşin Desteklik Durumu 210

12.4.3.3           Eşin Ölümünden Sonra Yeniden Evlenen Eski Eşin Desteklik Durumu          210

12.4.3.4           Dul Eşin Yeniden Evlenme Şansı Oranı       212

12.4.3.5           Nikahsız Eşin Desteklik Durumu       213

12.4.3.6           Desteğin Hem Nikahlı ve Hem de Nikahsız Eşinin Olması Durumu          217

12.4.4  Hak Sahibi Anne Babanın Durumu   219

12.4.4.1           Babanın Yaşlılık Aylığı Alması Nedeniyle Destek İhtiyacının Olmadığı Gerekçesi ile Davanın Reddinin Yerinde Olmadığı         230

12.4.4.2           Annenin Destek Durumu       230

12.4.4.3           Üvey Annenin Destek Durumu          231

12.4.4.4           Çocuğun Desteğinden Yoksun Kalma, Destek Kavramı, Bakım İhtiyacı Kavramı      232

12.4.5  Hak Sahibi Çocukların Durumu         234

12.4.5.1           Çocukların Yaş Hesabı          234

12.4.5.2           Erkek Çocuğun Yaş Hesabı  235

12.4.5.3           Kız Çocuğun Yaş Hesabı      236

12.4.5.4           Mahkeme Varsayımından Daha Büyük Yaşa Sahip Kız Çocuğunun Destek Sonu Hesabı 236

12.4.5.5           Ölen desteğin kendi velayetindeki bir önceki eşinden olma çocuklarının durumu   237

12.4.5.6           Farazi Destek, Yetiştirme Giderleri   238

12.5     Desteğin Yaşam Sonu Hesabı          238

12.6     Farklı Durumlar          239

12.6.1  Borçlar Kanunu Madde 55 Tartışması          239

12.6.2  Üçüncü Kişinin Sorumluluğu, Müteselsil Sorumluluk            243

12.6.3  Zarar Hesabında Farklı Uygulama 10. Hukuk Dairesi            248

12.6.4  İşverenin Kuruma Yaptığı Fazla Ödeme      250

12.6.5  Yaşlılık Aylığı  251

12.6.6  Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının Getirdiği Yükümlülükler 252

12.6.7  Kusur Raporlarında Çelişki Olması Durumunda Ne Yapılacağı; Bakıcı Hesabı; Tazminat Hesap Yöntemi; Müteselsil Sorumluluk           253

12.6.8  Kaçınılmazlık Faktörü 256

12.6.9  Adli Yardım Talebi     257

13        Bedensel Bütünlüğe Verilen Zararlar Dava Karar Örnekleri:        257

13.1     Muhtemel Yaşam Süresi Hesabı       257

13.2     Meslekte Kazanma Kayıp Oranı       259

13.2.1  Meslekte Kazanç Kaybı Hesabında Adli Tıp Kurumu Raporunun Esas Alınması     260

13.2.2  Sonradan Ağırlaşan Maluliyet Oranı 261

13.3     Geçici İş Göremezlik  263

13.3.1  Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Zarardan Düşülmesi            264

13.3.2  İş Göremezlik ve Malullük Raporlarındaki Çelişkinin Giderilmesi, Tavan Hesabı,   266

13.3.3  İş Kazası Sonucu Sürekli İşgöremezlik Durumunda İşverenin Sorumluluğu           268