sayfa içeriği
  • https://www.facebook.com/MaddiTazminat/
Ana Başlıklar


Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi4
Bugün Toplam139
Toplam Ziyaret737921
Site Haritası

Fazla Çalışma Ücreti Alacağı

Fazla Çalışma Ücreti Alacağı

Fazla Çalışma Sayılan Haller (İş Kanunu Md. 41)

  • Haftalık 45 saati aşan çalışmalar
  • Haftalık 45 saati aşmasa dahi
    • Günlük 11 saati aşan çalışmalar
    • Günlük 7,5 saati aşan gece çalışmaları (20.00-06.00 arası olup en fazla 11 saat ile sınırlıdır)
  • Süre hesabında ara dinlenmeler hesaba katılır (İş Kanunu Md.68)Ücret ödenme zamanında muaccel olur
    • 4 saat ve daha kısa süreli çalışmalarda 15 dakika
    • 4 saat – 8 saat arası çalışmalarda 30 dakika
    • 8 saat – 12 saat arası çalışmalarda 1 saat
    • 12 saat – 15 saat arası çalışmalarda 1,5 saat ara dinlenme yapıldığı Yargıtay’ca kabul edilir
  • Muaccel olduğu zamandan başlayarak 5 yıllık zaman aşımı süresine tabidir
  • Fazla çalışma ücreti takdiri bir delille (tanık gibi) kanıtlanmış ve geçmişe ait uzun bir süreyi kapsıyor ise Yargıtay içtihatları gereği genelde %30 hakkaniyet indirimi yapılabilir
  • Fazla çalışma süresi yazılı belge ya da işveren kayıtları ile belli ise indirim yapılmaz
  • İndirilen tutar karşılığında karşı tarafa vekalet ücreti verilmez

Fazla Çalışma Ücretinin Diğer Özellikleri

İspat Yükü

Fazla çalışmanın ispat yükü işçidedir. İspatta her türlü delili kullanabilir. Ancak:

  • İşçinin imzasını taşıyan bordrolar sahteliği kanıtlanana kadar kesin delil niteliğindedir
  • İhtirazi kayıtsız imzalanan bordroda (bordroda fazla çalışma ücreti, verilmiş yazmasına örneğin «fazla çalışma ücretim saklıdır» şeklinde bir kayıt konmadan bordroyu imzalamak) yazılı fazla çalışma ücretinden daha fazla çalışma yapıldığı iddia edilemez
  • İmzalı bordroda yazılı fazla çalışma alacağı ödenmiş sayılır
  • İhtirazi kayıtsız imzalanmış bordrolarda yazılı çalışma süresinden daha fazla çalışma yapıldığı iddiası ancak geçerli belge (puantaj, işe giriş çıkış kartları gibi) ile kanıtlanabilir
  • Bordrolar imzasız olsa da fazla çalışma ücretlerinin tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarda bankaya ücret ödenmesi halinde, ihtirazi kayıt yoksa ödeme üzerinde fazla çalışma yapıldığı iddiası da yazılı delille kanıtlanabilir
  • İşçinin fiilen yaptığı işin mahiyeti ve yoğunluğu ve herkesçe bilinen bazı genel vakıalar fazla çalışmanın tespit ve tayininde göz önüne alınır

Fazla Süreli Çalışma

Haftalık normal çalışma süresi 45 saattir. Ancak bu limit TİS ya da bireysel sözleşmelerle 45 saatin altına çekilebilir.

Örneğin 40 saat olarak belirlenmiş olsun (devlet dairelerinde böyledir). Bu durumda 40 saatten fazla 45 saatten az çalışma sürelerine «fazla süreli çalışma» adı verilir

Hesaplanması için günlük temel (çıplak) ücretin 7,5’a bölünmesi ile elde edilecek saat ücretinin %25 fazlası (1,25 katı) alınarak fazla süreli çalışma ücreti hesaplaması yapılır (bu fazla çalışma ücreti için %50 (1,5 kat) idi).

Fazla Çalışma Süresi Alacağı Hesa

  • 08.00 – 17.30 saatleri arasında iş yerinde çalışan işçinin çalışma süresi, 9,5 saat değil 1 saat düşerek 8,5 saat olarak alınır.
  • 08.00 – 20.00 saatleri arasında iş yerinde çalışan işçinin çalışma süresi, 12 saat değil 1 saat düşerek 11 saat olarak alınır.
  • 24 saat esasına göre çalışan işçinin çalışma süresi 14 saat olarak kabul edilecektir
  • Fazla çalışma süreleri yıllık toplamı, 270 saatten fazla olamaz
  • Yıllık 270 limiti karşılığı aylık; 270/12=22,5 saate denk gelir
  • 22,5 saat fazla çalışma ise 22,5x1,5=33,75 saate denk gelir
  • İşveren işçisine fazla çalışma ücreti dahil ücret ödediğini iddia ediyorsa, ödediği ücreti normal ücretin asgari %15 fazlası olması gerekir (%15 hesapla bulunmuş bir değer)
  • Aylık normal çalışma süresi (çalışılmış gibi kabul edilen hafta tatili ve genel tatil dahil) 30 gün x 7,5 saat=225 saattir
  • İşçiye fazla çalışma dahil ödeme yapan işveren 225 saat + 33,75 saat = 258,75 saat karşılığı ödeme yapmış sayılır
  • İşçi bu durumda 258,75 saatlik çalışmasından fazlasını fazla çalışma ücreti olarak talep edebilir

Örneğin;

İşçinin fazla çalışma dahil ücreti aylık 1.950,00 TL brüt olsun.

İşçi yılda 285 saat fazla çalıştığını kanıtlamış olsun.

Fazla çalışma ücreti alacağı iddiası ile talepte bulunabilir mi?

Fazla çalışma süresi dahil aylık çalışma süresi 258,75 saat idi.

1.950,00 / 258,75 x 285 = 2.147,83 TL’ye denk gelmektedir. (Bu normal çalışma ücreti olup, Asgari ücretten fazla bir değer, fazla çalışma için geçerli)

Yılda 270 saat fazla çalışma ücrete dahil sayıldığından 285-270=15 saat daha fazla çalışmış olduğu ortaya çıkar.

1.950,00 TL / 225 saat = 8,67 TL saat ücreti

8,67 TL saat ücreti x 1,5 = 13,01 TL zamlı saat ücreti

13,01 TL x 15 saat = 195,15 TL yıllık fazla çalışma ücret alacağı hesaplanır. Yani fazla çalışma üstüne fazla çalışma alacağı talep edebilir.

Prim Karşılığı Çalışanların fazla çalışma ücreti alacağı hesabı

  • Ücret + prim karşılığı çalışanların aldıkları ücretler ile fazla çalışmaları karşılığında alabilecekleri ücret karşılaştırılır. Eğer fazla çalışmaları karşılığında alabilecekleri ücret prim karşılığı ücretten fazla ise farkı fazla çalışma ücreti olarak talep edilebilir
  • İşyerinde üst düzey konumda çalışan işçi, görev ve sorumluluğunun gerektirdiği ücreti aldığı takdirde ayrıca fazla çalışma ücreti talep edemez (Şantiyedeki işyeri temsilcisi gibi)
  • İstisnası iş yerinde çalışan işçinin kendisine talimat veren yönetici ya da şirket ortağı varsa, kendi çalışma gün ve saatlerini kendisi belirleyemeyeceği için fazla çalışma ücreti talep edebilir
  • Fazla çalışılan süreler haftalık olarak belirlenir. Haftalık çalışmanın bu süreyi aşıp aşmadığına bakılır.

Haftalık 45 saati geçen fazla çalışma ücreti hesabı

Çünkü haftalık çalışma süresinin 45 saati aşan kısmı fazla çalışmadır. Belirlemede bir diğer önemli konu ise günlük çalışma limitleridir. Gündüz çalışma limiti 11 saat ve gece çalışma limiti 7,5 saattir. Haftalık hesaplamada bu da dikkate alınır.

  • Aynı ücrete tabi olan haftalar kümelenerek hesaplama yapılır.

Aynı ücrete tabi haftalardaki fazla çalışma saatleri ayrı ayrı hesaplanarak toplanır ve toplam fazla çalışma süresi bulunur.

  • Ücret dönemindeki günlük ücret 7,5’a bölünerek saat ücreti bulunur. Bulunan bu ücret 1,5 ile çarpılarak zamlı saat ücreti bulunur
  • Zamlı saat ücreti ile kümelenmiş haftaların toplam çalışma süresi çarpılarak fazla çalışma tutarı bulunur.
  • Bu işlem diğer hafta kümeleri için ayrı ayrı yapılarak fazla çalışma tutarları bulunur. Bulunan tutarlar toplanarak tüm fazla çalışma tutarı elde edilir.

Günlük olarak yapılan fazla çalışmalarda fazla çalışma süresi hesabı

Haftalık 45 saati aşmasa da günlük 11 saati ve gece 7,5 saati aşan çalışmaları ayrıca fazla çalışma olarak kabul etmiştir. Hesaplamasında bulunan fazla çalışma saatleri yine 1,5 ile çarpılarak fazla çalışma saati bulunur.

Hem haftalık çalışma saati ve hem de günlük çalışma saatleri aşılacak şekilde çalışılmışsa hesaplanması

Örneğin aynı haftada Pazartesi, Salı, Çarşamba günleri 11 saat, Perşembe günü 14 saat, Cuma gecesi 9 saat, Cumartesi günü 5 saat çalışılmışsa;

Önce 45 saate bakmaksızın günlük aşımlar bulunur:

Burada Perşembe günü 14 saat (normali 11 saat) ve Cuma gecesi 9 saat(normali 7,5 saat) çalışmalarda fazla çalışma yapıldığı görülmektedir. Perşembe için 14-11=3 saat; Cuma akşamı için 9-7,5=1,5 saat olmak üzere toplam 4,5 saat aşım söz konusudur. Böylece Perşembe ve cumayı normal değerlerine indirmiş olduk.

Şimdi bu indirilmiş değerleri ile beraber haftalık çalışma süresi bulunur:

11 saat +11 saat +11 saat +11 saat +7,5 saat +5 saat =56,5 saat. Haftalık olarak da 56,5 saat -45 saat =11,5 saat fazla çalışma süresi bulmuş olduk.

Toplam haftalık fazla çalışma süresi = Günlük aşım süreleri + Haftalık aşım süresi’dir.

Buna göre Toplam haftalık fazla çalışma süresi = 11,5 saat +4,5 saat = 16 saat fazla çalışma süresi bulduk.

Dikkat edilirse önce günlük aşımları, sonra haftalık aşımları bulduk.

Hesaplama dikkat edilecek hususlar

Yıllık fazla çalışma süreleri hesabında çalışılmayan ulusal bayram, genel tatil (UBGT) günlerini (yaklaşık 13,5 gün) ile izin sürelerini (14, 20 ya da 26 gün) hesaba katmamak gerekir. Bu hesaplama takvim kullanmak doğruya en çok yaklaşmak olacaktır.

1475 S.K.’da günlük çalışma aşımları dikkate alınmadan haftalık aşıma bakılmaktaydı. 4857 S.K. İle günlük aşımlar dikkate alınmaya başlandı. Bu nedenle tarih önem kazanmaktadır. 1475 sayılı kanun 1971- Mayıs 2003 tarihleri arasında yürürlükte kalmıştır. Hesaplamada Mayıs 2003 tarihinden önceki bölümler için 1475 S.K. Hükümleri uygulaması uygun olacaktır.

 


Yorumlar - Yorum Yaz